"Usłyszeć i zobaczyć Adama Mickiewicza" - Fundacja Fortima Akademia Filmowego Słowa

Od 30 listopada 2015 roku wszedł w życie projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – „Usłyszeć i zobaczyć Adama Mickiewicza”, realizowany w ramach działań Kultura Dostępna. Zamierzeniem całej akcji było opracowanie audiodeskrypcji do najbardziej istotnych obiektów z życia wspaniałego Poety, jakim był Adam Mickiewicz. A także zaplanowanie spotkań, podczas których osoby z mniejszą bądź większą dysfunkcją wzroku będą mogły zapoznać się z wystawą „Adam Mickiewicz 1798-1855”.

Uważam, że w tym momencie wypada wszystkim osobom niezaznajomionym z tematem wytłumaczyć, co to jest audiodeskrypcja i po co ludzie decydują się ją nagrywać. Otóż audiodeskrypcja to tekst czytany przez lektora. Można nazwać ją też narracją słowną, która osobom z dysfunkcją wzroku daje możliwość poznania wybranych elementów i wyobrażenia ich sobie w wersji wizualnej. Osoba, która czyta audiodeskrypcję staje się przewodnikiem osób niepełnosprawnych i pomaga im zobaczyć to, czego nie mogą dojrzeć z powodu uszkodzenia wzroku. Całość nagrania ma swój ład i porządek. Opowiadanie o danym obiekcie rozpoczyna się od jego wymiarów, wyglądu, tytułu, wykonania, poprzez kolor i kompozycję, po dokładną analizę modela i informacje dodatkowe.  

Wspomniany na samym początku projekt realizowany jest przez Fundację Fortima Akademia Filmowego Słowa, a główną pomysłodawczynią akcji jest Pani Grażyna Adamowicz- Grzyb. Autorkę projektu spytałam o to, co skłoniło ją do aktywowania pomysłu i jaki był jego cel w początkowym zamierzeniu?

„ Prowadzę Kursy audiodeskrypcji i jestem autorką audiodeskrypcji do wielu filmów. Gdy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło warunki konkursu, stało się dla mnie jasne, że osobom z dysfunkcją wzroku warto przybliżyć postać wielkiego Poety epoki romantyzmu – Adama Mickiewicza. Podpisaliśmy porozumienie z Muzeum Literatury, w którym znajduje się ekspozycja poświęcona Poecie. Następnie – spośród wielu interesujących eksponatów – wybrane zostały te najciekawsze i do nich stworzyliśmy audiodeskrypcję. Do jej wysłuchania zaprosiliśmy 5 grup z uszkodzonym wzrokiem.”

Spotkanie odbyło się w niezwykle klimatycznym Muzeum Literatury w Warszawie. Zachęcam do odwiedzenia tego miejsca, bo można z niego wynieść dużo wiedzy i masę dobrych wspomnień. Nagraną audiodeskrypcję, którą osoby uczestniczące w wycieczkach miały okazję wysłuchać, będzie można też znaleźć na stronie internetowej Muzeum Literatury. Warto ściągnąć sobie plik dźwiękowy i razem z nim wybrać się w podróż śladami Adama Mickiewicza.

Założę się, że większość z Was zastanawia się, jaki był mój wkład w cały projekt. Pewnego dnia otrzymałam zaproszenie do udziału w akcji i badawczo przejrzałam temat. Zorientowałam się, że pomysł jest doskonały i może zarówno edukacyjnie jak i międzyludzko pomóc osobom z dysfunkcją wzroku. Postanowiłam, że zajmę się tym projektem od strony prasowej, bo uważam, że warto brać udział w wydarzeniach, które w bogaty sposób wspomagają naszą kulturę, dają jej możliwość rozwoju i pomagają innym osobom. Byłam bardzo ciekawa, jak to wszystko wyjdzie i cieszyłam się, że będę mogła być uczestnikiem wycieczki po Muzeum Literatury.

W Polsce mieszka ponad 500 tysięcy osób z dysfunkcją wzroku. Czasami wada nie jest bardzo poważna, jednak w wielu przypadkach ludzie są po prostu niewidomi. Tracą wzrok w wyniku różnych wypadków i niefortunnych wydarzeń. Często nie ze swojej winy. Uważam, że takim osobom trzeba pomagać i ułatwiać im drogę przez świat. Może i niektórzy myślą, że organizacja różnych projektów nie pomoże danej osobie, bo przecież i tak nie odzyska wzroku, jednak myślę, że nie tędy droga. Warto jest okazać serce, inicjatywę i wielkie chęci. Nagrana audiodeskrypcja nie przywróci pełnosprawności osobom z dysfunkcją, ale umożliwi im poznanie czegoś nowego. W pewnym stopniu „pokaże” im wystawę poświęconą Poecie dzięki, któremu nasza literatura jest tak bogata i wartościowa.

1 grudnia 2015 roku miałam przyjemność wysłuchania audiodeskrypcji podczas zwiedzania Muzeum Literatury i obserwowałam grupy, które przyjechały w to miejsce z dużą chęcią poznania czegoś nowego. Pierwsza tura zwiedzających wystartowała o godzinie 10. Byli to ludzie z umiarkowaną dysfunkcją wzroku. Druga grupa rozpoczęła zwiedzanie o 14:00. Była to młodzież, której wzrok odmówił posłuszeństwa. U niektórych była to dysfunkcja w stadium bardzo zaawansowanym, natomiast inni nie widzieli wcale. Grupa była entuzjastycznie nastawiona do projektu i bardzo aktywnie uczestniczyła w zwiedzaniu. Były osoby, które cały czas zabierały głos. Pojawiły się perełki, których wiedza o postaci Adama Mickiewicza okazała się niesamowicie imponująca.

Zarówno jedna, jak i druga grupa wyszła z Muzeum Literatury zadowolona i bogatsza w nową wiedzę i doświadczenie. To dość oczywiste, ponieważ z kolekcji Muzeum zostały wybrane najważniejsze eksponaty. Zwiedzający mogli usłyszeć o życiu Mickiewicza w Wilnie, portrecie Tadeusza Kościuszki, kufrze podróżnym, portrecie Adama Mickiewicza i jeszcze wielu innych przedmiotach i obrazach związanych z wybitnym Poetą.

Wspominałam, że miałam okazję wysłuchać audiodeskrypcji, ale nie przyznałam się jeszcze do jednej rzeczy. W Muzeum Literatury robiłam dużo zdjęć, ale miałam też swój czas na pewne przemyślenia. Chwilami pozwoliłam sobie na wyciszenie i postawienie się w sytuacji osób,  dla których cały projekt powstał. Podczas trwania nagrania zamykałam oczy i próbowałam sobie wyobrazić to, co przekazuje mi narrator. Potem otwierałam oczy i konfrontowałam nagranie z rzeczywistością. Zaskakujące jest to, że w wielu przypadkach byłam bardzo bliska oryginału. Myślę, że to wskazuje, iż audiodeskrypcja została nagrana na wysokim poziomie, przez audiodeskryptorów, którzy włożyli mnóstwo pracy w to, aby profesjonalizm i realizm można było dostrzec.

Projekt „Usłyszeń i zobaczyć Adama Mickiewicza” od samego początku wydawał mi się wart uwagi i cieszę się, że biorąc w nim udział mogłam wzbogacić się o nowe doświadczenie. Gratuluję też Fundacji Fortima Akademia Filmowego Słowa, której działania przywracają wiarę w rozwój kultury. Dobrze, że są projekty, dzięki którym osoby z dysfunkcją wzroku, mogą „zobaczyć” świat w kolorowych barwach.

I grupa zwiedzająca Muzeum Literatury

II grupa zwiedzająca Muzeum